Fonksiyonel çay nedir?

Fonksiyonel çaylar, kısa bir tanımla, faydalı bitkilerin bir araya getirilerek belirli bir ihtiyaca yönelik çözümler sunacak özel karışımlardır. Uyku çayları, sindirimi kolaylaştıran çaylar, metabolizma hızlandırıcı çaylar ve detoks çayları, en çok bilinen örneklerdendir.

Bitki çaylarını, sundukları şifadan faydalanmak istediğimiz için tüketiriz. Örneğin rahatlamak için papatya çayı, metabolizma hızlandırmak için yeşil çay, midemizi rahatlatmak için rezene çayı gibi çaylar, bunlardan bazılarıdır. Fonksiyonel çaylar ise, ihtiyaçlarımıza yönelik farklı konularda şifa sağlayacak bitkilerin karıştırılmasıyla oluşturuluyor. Elde etmek istediğiniz fonksiyon için özel olarak hazırlanan bu çaylar, günlük ihtiyaçlarımızın ve problemlerimizin çözümüne yardımcı oluyor. Fonksiyonel çaylar belirli amaçlara yönelik olarak hazırlandıklarından, rutin ve nedensiz çay içmek yerine; uyumadan önce uyku çayı içilmesi gibi, belirli zamanlarda belirli ihtiyaçları karşılamak için çay içmeyi teşvik ediyor.

İnsanoğlu yeryüzünde yaşamın başlangıcından itibaren bitkileri birçok amaç için kullanmıştır. Beslenmeden kozmetik ürünlere ve ilaçlara kadar aslında her şeyde bitkilere rastlıyoruz. Ülkemiz de gerçek bir bitki cennetidir. Ancak ne yazık ki, bu bitkilerin faydaları konusunda pek bilgi ve tecrübe sahibi değiliz.

Bitki çayları şekerli, asitli, kimyasal katkılı pek çok içeceğe karşı çok iyi bir alternatiftir.

Günümüzde bitkiler konusunda ayrıntılı çalışmalar halen devam etmektedir. Etkileri, etken maddeleri, ne zaman toplanmaları gerektiği gibi birçok bilgi yapılan bilimsel araştırmalar sonucu belirlenmekte ve bu standartlarda ürünler üretilmektedir.

Fonksiyonel çaylar denildiğinde bitki çayları, saymakla bitmeyen birçok faydalı bileşeni içinde bulunduran, kalorisiz tek içecektir.

Bitki çaylarının hikayesi yüzyıllar öncesinde başlıyor. Hastalıkları tedavi amaçlı kullanılmaya başlayan şifalı bitkiler günümüzde poşetlerin içine kadar girdi. Bitkilerin kökünden yaprağına, gövdesinden çiçeğine kadar her noktası değerli ve birçok faydalı bileşen içeriyor.

Sallama Poşetler Sağlıklı Mı? 

Büyük markalar, şifalı bitkilerden yararlanarak yeni tatlar ve aromalar arayışında formüller üretmeye devam ediyor. Tabi bu bitki ve meyvelerin fonksiyonel içerikleri, sağlığımıza faydalı bileşenlerinin çeşitlendirilmesi, yeni ürünler şeklinde karşımıza çıkıyor. İşin görünen kısmı içerikleri, poşet şekilleri, ambalajları olsa da arkada büyük fabrikalar, kapsamlı prosesler var. Gıda güvenliğini en üst düzeyde tutmak için standardize edilmiş belgeli (ISO 9001, FSSC 22000, ISO 14001,OHSAS 18001) kuruluşlarda üretim yapılıyor. Tarladan fincana güvenli gıdaya ulaşmamızı sağlayan sistemler, risk oluşturabilecek tüm kritik noktalar değerlendirir ve gerekli önleyici faaliyetleri içerir. Yani bitkilerin hasatı, kurutulması, kesimleri, ne miktarlarda karıştırıldıkları ve paketleme işlemleri sırasında güvenli gıda zinciri oluşmasını sağlar. Firmalar çevreye karşı duyarlılığını da bırakmıyor; gelişen teknoloji ve yöntemleri çalışanlarına da aşılıyor.

Şifa Bitkilerde

Yazmakla bitiremeyeceğimiz kadar çok bitki çeşidinin en popülerlerinden örnek verelim:

Yeşil Çay: Hücre yenilemede etkili olan yeşil çay iyi bir antioksidan kaynağı. Antioksidan içeriğinden dolayı kalp ve damar hastalıkları ve kanserlerde koruyucu rol oynadığı bildirilmektedir. Düzenli tüketimine bağlı olarak total kolesterol ve trigliseriti düşürdüğünü gösteren çalışmalar mevcut.  Yeşil çayın bileşiminde bulunan katesinler ve kafeinin yağ yakıcı etkisi bulunmaktadır.

Beyaz Çay: Çaylar arasında en az işlem görmüş, antioksidan miktarı en yüksek olan bitki çayıdır. Antioksidan içeriğe sahip içeceklerin tüm faydalarının yanı sıra beyaz çay, cilde esneklik veren elastin maddesinin yıkımını önleyen etkiye sahiptir. Böylece daha sıkı ve esnek cilt oluşumuna katkı sağlar. Ayrıca düzenli tüketiminde yeşil çay gibi yağ yakımı arttırdığını unutmayın.

Zerdeçal: Hindistan’da kutsal kabul ediliyor ve ‘baharatların kraliçesi’ olarak değerlendiriliyor. İçerdiği curcumin maddesi inflamasyona karşı güçlü bir savaşçı. Curcumin, kanserlerin önlenmesi ve tedavisinde etkili. Yapılan araştırmalar alzheimer hastalığında da etkili olduğunu göstermektedir. Safra kesesinde safra üretimini artırıcı etkisi nedeniyle yağlı gıdaların sindirilmesine yardımcı olur. Mide rahatsızlıklarını engeller, hazmı kolaylaştırır. Karaciğer hasarına karşı önleyici. Ve daha saymakla bitmeyen bir çok faydasından dolayı, baharatların kraliçesi unvanını sonuna kadar hak ediyor.

Sinameki: Kabızlık problemi yaşayanların ilacı. Müshil etkisinden kaynaklı kullanım miktarı ve sıklığına dikkat edilmeli. Gebelik ve emziklilik dönemlerinde önerilmez. Basur ve barsak ameliyatları sonrasında kullanımıyla sindirimi kolaylaştırır. İdrar yollarındaki bakteri ve mantar enfeksiyonlarına karşı kullanılır. Midede hazmı kolaylaştırır, şişkinliği giderir. Uzun süreli kullanımı bağırsakta tembelliğe yol açar.

Ekinezya: Kış aylarının vazgeçilmezi. Akyuvarların üretimini ve aktivitesini destekler. Üst solunum yolu enfeksiyonlarından koruyucu ve tedaviye yardımcıdır. Bahar geçişlerinde sık hastalanan biriyseniz ekinazyayı bir miktar bal ve limon ile tüketip bağışıklık sisteminizi kuvvetlendirebilirsiniz.

Sıcak Hava ve Soğuk Çay

Güneş etkisini göstermeye başladı. Artık sıcak içecekler yerini soğuklara bırakıyor. Bu noktada çay, kahve seçenekleri elenince soğuk meşrubatlar ve alkol tercih ediliyor. Yaz arifesindeyiz; bikini öncesi o göbek gitsin, basen küçülsün istiyorsan şekerden uzak duracaksın! 1 kutu meşrubatla beraber ortalama 30-40 gram arasında şekeri içmiş oluyorsun. Bu 2-3 porsiyon meyveye denk geliyor. 1 kutu kola yerine her ara öğünde meyve yiyerek, şekerini dengede tutabilir, acıkmana ve ana öğünlerde fazla yemene engel olabilirsin. Aynı şekilde alkol de sıklığı ve miktarına göre fazladan kalori alımına neden olacak. Yani serinleyeceğim diye içtiğin içecek sana fazladan şeker, kalori ve bölgesel yağlanma olarak geri dönecek.

Yaz Geliyor Diye “Zayıflama” Çaylarına Koşanlar: Dikkat!

Gazetelerin 3. sayfasında yer almak istemiyorsanız, doktor ve diyetisyeninizin size önereceği çaylar haricinde ‘zayıflattığını iddia eden’ çaylardan uzak durun. İçinde ne olduğu belirsiz, Sağlık, Tarım, Gıda Bakanlığı onayı olmayan bitki çaylarının kullanımı sonucunda ciddi organ yetmezlikleri ve kardiyovasküler sorunlar yaşanmakta. İlaçlarında bitkilerden yapılıyor olduğunu biliyoruz. Zayıflama ilaçları olan ve yasaklı bazı maddelerin bu bitki karışımlarında kullanıldığı ve bunların ciddi sağlık sorunları yarattığı unutulmamalı. Geçtiğimiz yıl hatırladığım iki vakadan biri hemşirelik öğrencisi kızcağız ‘ünlüler’ de tavsiye ediyor diye kullandığı zayıflama çayı ile komaya girmiş ve karaciğer nakli ile hayata yeniden tutunmuştu. Diğer vaka ise internetten aldığı ‘zayıflama’ çayının fazla tüketimi sonucu kalp krizi geçiren 15 yaşındaki lise öğrencisi.. Yani aktarda poşetlenmiş şekilde olan, içeriği yazmayan ve herhangi bir onay almamış ürünlerden uzak duruyoruz. Hele ki elinde bir kupayla, yanında ‘mucize’ zayıflama çayı paketi duran ünlülerin fotoğraflarını görünce kişiyi takipten çıkarıyoruz. Alıntı

Fonksiyonel çaylar

Bitkisel karışımlar ve bazı tedavi edici etkiye sahip olarak pazarlanan bitkisel çay kombinasyonlarıdır. Fonksiyonel denmesindeki sebep insan sağlığı üzerine olumlu etkilere sahip olmalarından kaynaklanır. Bu karışık bitkisel çay formülasyonları tasarlanmış ürünlerdir. Bu sebeple tek bir bitkinin gösterdiği etkinin çok daha fazlasını göstermektedirler.

Fonksiyonel çayların; metabolizma hızlandırıcı ve kilo kaybı, sağlıklı ve uzun bir yaşam, antiaging, detoksifikasyon, bağışıklık sistemini destekleyici, enerji artırıcı, sakinleştirici gibi birçok etkileri vardır.